Accu van een elektrische fiets
De accu zorgt ervoor dat de motor de nodige energie krijgt en bepaalt het aantal kilometer dat je met ondersteuning kunt afleggen. Omdat een accu een prijzig onderdeel is van een fiets, speelt de capaciteit ervan een belangrijke rol voor de prijszetting. Voor een fiets die het best bij je plannen aansluit, kun je bij sommige producenten kiezen uit een brede waaier accumogelijkheden.
Verschillende soorten accu's
Een nikkel-cadmium accu is een herlaadbare accu op basis van nikkel en cadmium. Deze goedkope accu vind je alleen nog op oudere exemplaren en biedt een lange levensduur. Het grootste nadeel is dat dit type batterij geleidelijk zijn maximale energiecapaciteit verliest als je hem oplaadt voordat hij helemaal leeg is. Het giftige cadmium is bovendien ook niet zo goed voor het milieu.
Ter vervanging van de nikkel-cadmiumbatterij werd de nikkel-metaalhybrideaccu op de markt gebracht. Hoewel deze redelijk goedkoop is en een goede energiedichtheid heeft, is hij zwaarder en minder compact, koudebestendig en duurzaam. Door zelfontlading lekt dit type batterij bovendien ook energie, waardoor je deze accu best regelmatig oplaadt. Zelfs bij stilstand!
De meeste moderne elektrische fietsen zijn voorzien van een lithium-ionaccu. In vergelijking met nikkel-metaalhybrideaccu’s zijn deze batterijen lichter en kleiner. Verder hebben ze niet zoveel last van zelfontlading, hebben ze een redelijk hoge energiedichtheid, laden ze sneller op en zijn ze een pak milieuvriendelijker dan oudere exemplaren. Het nadeel is dat ze redelijk duur zijn en niet te ver ontladen mogen worden. Een lithium-ionaccu kan zelfs stukgaan als je ze lange tijd leeg laat! Om dit te voorkomen worden ze beschermd door een intern batterij-managementsysteem (BMS), wat de temperatuur en de ladingontlading regelt en verhindert dat de batterij te diep ontlaadt.
Een van de belangrijkste aspecten bij een batterij is het merk van de cellen. Net zoals bij normale batterijen heb je merkproducten en goedkope versies. Hoewel deze onderling heel verschillend zijn, zie je dat niet altijd aan de buitenzijde. Bij bekende batterijmerken mag je rekenen op kwalitatieve cellen, voorzien van plastieken celhouders die cellen onderling op afstand houden. Duurdere versies hebben bovendien ook een uitstekend BMS. Goedkope batterijen zijn echter in elkaar gelijmd en beschikken niet over bepaalde veiligheidsfuncties die met de oplader kunnen communiceren.
De recentste soort batterij is LiFePO4, ook bekend als lithium-ijzer-fosfaat. Deze kunnen vaker opgeladen worden, waardoor ze een langere levensduur hebben dan een Li-ionaccu. Een LiFePO4-batterij mag zelfs volledig ontladen worden en is bovendien ook nog eens snel oplaadbaar. Zo kun je snel verder fietsen met ondersteuning. Omwille van de lange levensduur en het feit dat er bij de productie geen sprake is van schadelijke stoffen, is dit een uiterst milieuvriendelijke accu. Het gewicht is gelijk aan dat van een lithium-ionaccu en zelfs bij extreme temperatuur of schade is deze batterij veilig in gebruik. Hoewel de aankoop van een LiFePO4 initieel duur is, gaat hij wel langer mee dan andere types.
Plaats accu
Een oplaadbare accu kan op verschillende plaatsen geïntegreerd worden: in de bagagedrager, aan de schuine of zadelbuis of, al dan niet gedeeltelijk, in het kader. De meeste fietsen hebben een batterij die in de bagagedrager verwerkt is, zodat deze zich bevindt op een plaats waar hij niet beschadigd kan worden, je er geen last van hebt en hij gemakkelijk uitgehaald kan worden.
Omdat een accu op het frame zorgt voor een lage en centrale gewichtsverdeling en een goede wegligging, kiezen sportieve fietsers meestal voor deze optie. In sommige gevallen bevindt de batterij zich bij een fiets met een middenmotor net achter de zadelbuis, wat ook bijdraagt aan een prettige fietservaring. Als een batterij verwerkt is in het kader, kun je zelfs amper zien dat de fiets een elektrisch exemplaar is.
Hedendaagse accu’s zijn zo goed als allemaal uitneembaar, zelfs als ze in het frame verwerkt zijn. Dit maakt het mogelijk om de batterij onderweg, thuis of op het werk op te laden.
Prijs accu
Sommige merken en modellen van elektrische fietsen bieden een vaste batterijcapaciteit aan, terwijl je bij andere kunt kiezen voor een upgrade van de accu. Zo kan je fiets standaard voorzien zijn van een 300 Wh-batterij, met een optionele upgrade naar 400 (plus 200 euro) of 500 Wh (plus 400 euro). Aan deze prijzen zie je dat de accu een groot deel van de prijs van een elektrische fiets bepaalt.
Op dit ogenblik bevinden we ons in een overgangsfase van fossiele brandstoffen naar alternatieven die het milieu beter gezind zijn. Hierdoor stijgt wereldwijd de vraag naar specifieke grondstoffen, zoals lithium. Deze grondstof is nodig voor de productie van onder andere smartphones en elektrische wagens. Op vijf jaar tijd is de prijs van lithium verdubbeld, omdat het steeds moeilijker wordt om deze gegeerde grondstof te ontginnen. Daarom zijn de hoge prijzen van batterijen voor elektrische fietsen niet bepaald verrassend.
Capaciteit accu
De capaciteit van een batterij wordt berekend door de spanning (volt) te vermenigvuldigen met ampère-uren (Ah), uitgedrukt in wattuur. Omdat de meeste batterijen een spanning van 36 volt hebben, resulteert dit in combinatie met 10 Ah in een totaalcapaciteit van 360 Wh. Hoe meer Wh, hoe zwaarder.
Dit wil echter niet automatisch zeggen dat de accu ook groter is, want de behuizing van een batterij met een kleine capaciteit is meestal maar voor de helft gevuld met accucellen. Daarentegen is de behuizing van een accu met een grote capaciteit helemaal vol, wat het hoger gewicht verklaart.
Actieradius van accu
De actieradius is de afstand die je met een volledig opgeladen accu kunt afleggen, en wordt bepaald door de capaciteit van de accu. Hoe groter deze is, hoe verder je in principe met je elektrische fiets kunt rijden. Er zijn echter verschillende andere factoren die een invloed hebben op deze actieradius. De door producenten meegedeelde actieradius bereik je meestal alleen onder ideale omstandigheden, wat resulteert in een overschatting van de feitelijke actieradius.
Eigenlijk kunnen producenten alleen maar een aanwijzing van de actieradius geven, net zoals je bij een auto slechts kunt inschatten hoeveel je met een volle benzinetank kunt rijden. Met een batterij van 400 Wh mag je rekenen op een actieradius van 100 kilometer, berekend op basis van een persoon van gemiddelde grootte die gebruikmaakt van mediumondersteuning, op een vlakke route en bij normale weersomstandigheden. Er zijn vijf factoren die invloed hebben op de actieradius:
Levensduur van de accu verbeteren
Onder normale omstandigheden gaat de batterij van een elektrische fiets vijf jaar mee. Na drie jaar kan de actieradius echter al afnemen, zelfs als je niet vaak met je fiets hebt gereden. Een batterij verslijt namelijk ook wanneer je er niets mee doet. Hieronder geven we je enkele tips om de levensduur van je batterij te optimaliseren. Deze tips gelden grotendeels voor Li-ionbatterijen, omdat deze het populairst zijn.
- De accu laden en herladen
Na de aankoop hebben alle batterijen minstens drie tot vijf volledige ladingen en ontladingen nodig om hun maximale capaciteit te bereiken. Net daarom is de eerste oplaadbeurt bij de fabrikant, de verdeler of jou thuis zo cruciaal. De verklaring ligt in het feit dat de cellen van een accu in die eerste fase gevormd worden. Mensen die dagelijks pendelen, kiezen vaak voor een snellader. Zo kunnen ze de oplaadtijd inkorten wanneer ze geen 4 tot 6 uur kunnen wachten totdat de batterij volledig is opgeladen. Verder heeft een batterij maar een beperkt aantal laadcycli. Als het niet per se nodig is, hoef je je accu niet dagelijks op te laden. Het is verstandiger om dit om de andere dag te doen, zodat je het aantal cycli kunt verlagen. Je accu opladen doe je best op kamertemperatuur en tot 100%. Een volledig ontladen batterij kun je best onmiddellijk herladen om beschadiging te voorkomen. Ook koude is te vermijden; zoals hierboven beschreven kun je een thermische hoes voor je batterij aanschaffen om deze voldoende warm te houden. - Opbergen
De meeste mensen leggen tijdens de wintermaanden minder fietskilometers af. Hoewel een batterij niet de hele tijd opgeladen hoeft te worden, raden we je wel aan om deze tweemaal per maand op spanning te brengen. Zo vermijd je een verkorte levensduur en kleinere actieradius. - Vervoer
Veel mensen transporteren hun elektrische fiets op een fietsendrager. In dat geval kun je de batterij en het display best van de fiets verwijderen, omdat regen en schokken deze kunnen beschadigen.
Het is perfect normaal dat de batterijcapaciteit daalt naarmate de tijd verstrijkt. Als je gedurende een lange periode grote fietstochten wilt maken met je elektrische fiets, opteer je best voor een accu met een hoge capaciteit. Veel merken bieden deze optie aan, weliswaar tegen een meerprijs. Tot slot zorgen ook degelijk onderhoud en aangepast rijgedrag voor een langere levensduur van je batterij.
Wat moet je doen als de capaciteit van je batterij te klein wordt?
Als je accucapaciteit te klein is geworden, kun je bij je fietshandelaar best een nieuwe batterij van hetzelfde merk kopen. Hoewel dit een dure optie is, is het in feite de enige manier om je van kwaliteit te verzekeren. Er zijn bedrijven die fietsbatterijen nakijken, waarbij kapotte accucellen worden vervangen. Omwille van ontploffingsgevaar raden we zelfexperimenten in deze context ten stelligste af.
Batterijladers
Bij een elektrische fiets hoort in principe standaard een batterijlader. Als pendelaar kun je best een extra lader aanschaffen. Deze kun je op het werk laten, zodat je je accu tijdens de werkuren kunt opladen. Snelladers zijn handig bij batterijen met een hoge capaciteit, omdat het langer duurt om deze op te laden. Als je lange fietstochten maakt, kun je je lader gerust meenemen. Op heel wat plaatsen vind je tegenwoordig oplaadpunten, zodat je tijdens een tussenstop wat kunt bijladen. En niet onbelangrijk: de verlichting van veel elektrische fietsen werkt ook op de batterij. Hierdoor heb je bij een volledig lege accu ook geen fietsverlichting meer. In dat geval komt een set reservelichtjes goed van pas bij langere tochten.
